Energetyczne Centrum Nauki

Zamknij
Energetyczne Centrum Nauki Industria > Oferta > ECN on-line > Eco friendly z projektem Green Thinking > Koźlak

Koźlak

Koźlak to najstarszy typ wiatraka europejskiego, którego początki sięgają XII wieku.


Pojawił się wówczas w Belgii lub północnej Francji, jednak pierwowzór tego modelu wywodzi się z Chin i Persji. Pierwszy wiatrak kozłowy na ziemiach polskich zagościł w XIV wieku. W kolejnym stuleciu był już powszechnie wykorzystywany i praktycznie bez większych zmian konstrukcyjnych przetrwał i był używany do drugiej połowy XX wieku. Materiał wykorzystywany do produkcji wiatraka to drewno, dodatkowo jego zewnętrzną stronę pokrywano gontem. W konstrukcji był bardzo prosty – jego podstawą był kozioł, od którego wywodzi się nazwa budowli, a na nim spoczywał cały korpus. Ich cechą charakterystyczną było to, że cały wiatrak wraz ze skrzydłami obracał się wokół pionowego słupa, tzw. sztembra. Ściany budynku posiadały szkieletową konstrukcję i wisiały na koźle dzięki odpowiednim belkom. Połączenie korpusu z kozłem było ruchome, ponieważ pozycja wiatraka musiała być dostosowywana do kierunku wiatru. Za pomocą specjalnego dyszla mężczyźni lub koń mogli obrócić go wokół własnej osi, dostosowując w ten sposób ustawienie do pożądanego kierunku.