Energetyczne Centrum Nauki

Zamknij
Energetyczne Centrum Nauki Industria > Oferta > ECN on-line > Polscy wynalazcy i ich odkrycia > Polscy wynalazcy i ich odkrycia: Ignacy Łukasiewicz

Polscy wynalazcy i ich odkrycia: Ignacy Łukasiewicz

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz urodził się w 23 marca 1822 roku w Zadusznikach koło Tarnowa, w powiecie mieleckim. Pochodził ze zubożałej szlachty, z rodziny inteligenckiej o ormiańskich korzeniach.


Miał czworo rodzeństwa: Marię, Emilię, Aleksandra i Franciszka. W 1830 roku wraz z rodziną przeniósł się do Rzeszowa, gdzie rozpoczął naukę w gimnazjum i pobierał wiedzę z łaciny oraz języka niemieckiego. W 1836 roku jego edukacja została przerwana w wyniku trudnej sytuacji finansowej rodziny. Z tego powodu Ignacy Łukasiewicz zmuszony był podjąć pierwszą pracę zarobkową w aptece Antoniego Swobody jako praktykant. Korzyść materialna nie była wówczas jedyną wartością – zdobywał również cenną wiedzę z zakresu chemii i farmacji. Nabyte umiejętności zaowocowały zdanym egzaminem tyrocynalnym i awansem na pomocnika aptekarskiego. Przez kolejnych 6 lat pracował w aptece w Rzeszowie, gdzie pogłębiał swoje kompetencje. Czas poza pracą wypełniała mu działalność na rzecz niepodległości Polski. W 1845 roku został agentem Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, a po roku za swą aktywną działalność aresztowano go wraz ze współpracownikami i osadzono we Lwowie. Po zwolnieniu z więzienia przebywał pod stałą obserwacją policji i miał zakaz opuszczania miasta. Uniemożliwiona działalność konspiracyjna zaowocowała podjęciem pracy w aptece „Pod Złota Gwiazdą”, której właścicielem był Piotr Mikolasch. Za jego wstawiennictwem Ignacy Łukasiewicz otrzymał zgodę na opuszczenie miasta.

Zdecydował się rozpocząć studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, które następnie kontynuował w Wiedniu, gdzie 30 lipca 1852 roku uzyskał dyplom magistra farmacji. Po zdobyciu wykształcenia powrócił do Lwowa i pracy w aptece Piotra Mikolascha. Tam też wraz z drugim asystentem, Janem Zehem, badając przydatność farmaceutyczną ropy naftowej, opracował metodę jej frakcjonowanej destylacji. Najistotniejszym produktem przez nich uzyskanym była nafta. Wówczas rozpoczął się proces znalezienia zastosowania dla uzyskanej cieczy. Konstrukcja lamp oliwnych, która nie pozwalała na zastosowanie nafty, została przez Ignacego Łukasiewicza przekonstruowana. I w taki oto sposób lampa naftowa, która na początku oświetlała wystawę apteki, została użyta 31 lipca 1853 roku podczas całonocnej operacji w szpitalu lwowskim w Łyczakowie, a data ta stała się symbolicznym momentem narodzin przemysłu naftowego w Polsce. Jednak wynalezienie lampy naftowej było jedynie wstępem do rozbudowania działalności przemysłowej. Chcąc być blisko miejsca wydobywania ropy naftowej Ignacy Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic. Tam rozpoczął pracę w aptece Jana Tomaszewicza. Jednocześnie wraz z innymi właścicielami terenów roponośnych założył pierwsze spółki i kopalnie ropy, które powstały w rejonie Gorlic, Jasła i Krosna. Istotne znaczenie miało otwarcie pierwszej na świecie kopalni w Bóbrce koło Krosna, która czynna jest po dziś dzień. W 1857 roku otworzył rafinerię
w Klęczanach koło Nowego Sącza, gdzie pozyskiwano naftę, smary, oleje smarne i asfalt. Wtedy też przeniósł się do Jasła, gdzie otworzył własną aptekę. Był to również czas powrotu do działań społecznych, przejawiających się wsparciem finansowym powstania styczniowego, a później pomaganiem popowstaniowym uchodźcom. Zaangażowany w budowę dróg, burs, szpitali, nie zapominał o swoich pracownikach, którym zapewniał opiekę lekarską i emerytury. W 1865 roku zakupił wieś Chorkówka pod Krosnem wraz z przyległym do niego folwarkiem Leśniówka, gdzie założył nowoczesną rafinerię. Po przeżyciu niespełna 60 lat zmarł 7 stycznia 1882 roku w Chorkówce w wyniku ciężkiego zapalenia płuc, zaś pochowano go na cmentarzu w Zręcinie.

Ignacy Łukasiewicz zostanie zapamiętany jako pionier przemysłu naftowego, wynalazca, który przez całe życie zdobywał wiedzę, szkolił się, by rozwinąć swój biznes, nie zapominając przy tym o pomocy drugiemu człowiekowi. Za działalność charytatywną papież Pius IX w 1873 roku nadał mu tytuł Szambelana Papieskiego i odznaczył go Orderem Św. Grzegorza. Był członkiem wielu znamienitych towarzystw, a za swego życia otrzymał honorowe obywatelstwo Jasła i Krosna. I choć jego najpopularniejszy opatentowany wynalazek to lampa naftowa, która była powszechnie wykorzystywanym źródłem światła aż do czasu wymyślenia żarówki, to Ignacy Łukasiewicz odznaczał się wieloma innymi przymiotami charakterystycznymi dla najgodniejszych ludzi, czym niewątpliwie zasłużył sobie na dozgonną pamięć i wdzięczność rodaków.

Fot. Wikimedia / Domena publiczna